Elif Buse
Moderator
- Katılım
- 10 Şub 2021
- Mesajlar
- 53
- Tepkime puanı
- 0
- Puanları
- 6
Johann Gottlieb Fichte, 19 Mayıs 1762 tarihinde Rammenau, Almanya’da bir dokumacının oğlu olarak doğmuştur. Bir zengin Baron himayesinde yüksek öğrenimini yaptı. Fichte, gençlik hayatının en tatlı günlerini Niederau kasabasında geçirdi. Lakin Baron’un ölümü, onu, buradan ayrılarak Schulpforta Kolejine yatılı olarak girmeye mecburi etti. 18 yaşında Iena’ya Tanrıbilim öğrenmek için gitti.
1788’de Zürih’e gitgide artarak orada bir eğitmenlik buldu ve Klopstock’un yeğeni Johanna Rahn adındaki seçkin ve kültürlü kızla tanışarak nişanlandı. Bu kız, onu iyi ve fena günlerinde yalnız bırakmamış ve Fichte’nin dik başlı karakterinin yumuşamasında ve çoğunlukla çalışmalarında adaleli bir tezgâhtar olmuştur. Eğitmenliğini üzerine aldığı çocuklardan çok, bunların anne ve babalarının eğitime yoksul olduklarını görerek, haftalar içinde, eğitim bakımından bunların yaptıkları kusurların birer belletenini hazırlayıp vermişti ve Almanya’da gereksiz yere hareketli bir iş aramışsa da, bulamadığı için, Leipzig’e gitmiştir.
Burada, Immanuel Kant felsefesiyle uğraşan Fichte, Pratik Aklın Eleştirisi’ni okuduktan sonra bu felsefede, insel övünç ve özgürlüğe dair olan imanıyla kendi tabiatının en asil içgüdülerini kandıracak öğeleri bulunduğuna inandı. Bu esnada Polonya’dan Varşova’nın nazik bir ailesi kadar önerge edilen eğitmenliği kabul ettiyse de, Fransızcayı iyi telaffuz edememesi ve inatçılığı yüzünden geri dönmeye zorunlu oldu.
Polonya dönüşü esnasında Immanuel Kant’ı görebilmek için Köniksberg’e gitti; büyük filozof, kendisine yüz vermediğinden, onun gözüne girebilmek için 1792 yılında Versuch Einer Kritik Aller Öfjenbarung (Her Vahyin Eleştirisine Dair Bir Deney) adlı eserini yazdı ve yazma bir nüshasını üstada sundu. Bu eserin Kant kadar yazıldığı zannedilmişse de, Kant, bunu Fichte’nin yazdığını bildirmek suretiyle onu ünlü bir kişi yaptı; ve kendisini Dantzig yakınlarında oturan Kont Krokow’a eğitmen olarak salık verdi. İşte nişanlısı, onun bu ününden daha sonra, kendi servetiyle bir yuva kurmayı öneri etti 1793 yılında evlendi.
1794’te Jena Üniversitesi felsefe profesörlüğüne getirildi. Burada bir vakit çalıştıktan sonradan ateistlikle suçlanması sebebiyle buradaki görevinden 1799’da terketmek zorunda kalmış ve Berlin’e gitmiştir.
1805 yılında Erlangen Üniversitesine profesör olarak atandığı zaman Jena’nın Fransızlar eline düştüğü haberini aldı; ve Königsberg’e sığındı. Kopenhag’a geçti, oysa 1807 yılında Tilsit Antlaşmasından daha sonra ailesinin yanına dönebildi.
1807 yılında Berlin’de yeni kurulan bir üniversitede görevlendirdiler. 1807-1808 yıllarında Alman Ulusuna Söylevler (Reden lahza die Deuthschen Nation) verdi. Bu derslerde Almanlara özgür ve özgürlüklerini korumalarını, bu uğur da icabında ölmelerini tavsiye ediyordu. Kendisi de bu uğurda hayat ve özgürlüğünü fedaya hazırdı. Fichte, yeni üniversiteye profesör devir edildi ve iki yıl rektörlük de yaptı.
Johann Gottlieb Fichte’nin görüşlerini şekillendiren iki önemli unsur vardır. Bunlardan biri Immanuel Kant’tır. Üniversite eğitimi esnasında Immanuel Kant’ın eserleri ile tanışmış ve onun fikirlerinden fazla etkilenmiştir.
Onun fikirlerini etkileyen ikinci önemli öğe ise Fransız Devrimidir. Bu ihtilal üstüne yazdığı yazılardan en bilineni 1793 yılında yazdığı “Avrupa hükümdarlarından fikir özgürlüğünü geri isteme” eseridir. Johann Gottlieb Fichte için fikir özgürlüğü, insanın en esas hakkı olan öğrenme hakkından doğar. Bu hak öğretme hakkının bulunduğu yerde kasıt kazanır.
Johann Gottlieb Fichte ayrıca Immanuel Kant ile dostluğu hem de ele almış olduğu eserler sayesinde tanınmaya başlamıştır. Bunun neticesi olarak Jena Üniversitesi’ne çağrılmıştır. Burada bir zaman çalıştıktan sonra ateistlikle suçlanması sebebiyle buradaki görevinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Daha sonraki yıllarında Napolyon Bonapart’ın işgali altındaki Berlin’de “Alman Ulusuna Söylevler” adlı konferanslar vermiştir. Bu konferanslarda Alman milliyetçiliğinin uyanmasına katkı sağlamıştır.
Johann Gottlieb Fichte, iki şekilde felsefe yapılabileceğini söyler;
Determinist felsefe yapan düşünürler için insan, nedensellik yasasına tarafından hareket eden bir varlıktır.
İndeterminist felsefe yapanlar için insan, kendi kaderini kendi yaratıcı bağımsızlık bir varlıktır.
Johann Gottlieb Fichte İndeterminist felsefeden yola çıkarak Immanuel Kant’ın “ahlakta iradenin önemi” görüşünü benimsemiştir. Lakin o, Immanuel Kant’ın felsefesini bire bir almamış bir takım boşluklarını doldurmuştur.
Johann Gottlieb Fichte, 1793 yılında Johanna Rahn ile evlendi. Oğlu İmmanuel Hermann Fichte de bir filozoftu.
Johann Gottlieb Fichte, 27 Ocak 1814 tarihinde Berlin, Almanya’da 52 yaşında tifo hastalığı nedeniyle ölmüştür.
Kitapları :
1792 – Versuch einer Kritik aller Offenbarung” (Bütün Kutsal İlhamların bir Eleştirisi)
1793 – Avrupa Prenslerinin Şimdiye Değin Yasaklamış Oldukları Düşünce Özgürlüğünün Geri İstenmesi
1793 – Fransız Devrimi Üzerine Kamunun Yargısını Düzeltmeye Dair Katkı Maddesi ( Beitrag zur Berichtigung der Urteile des Publikums über die französische Revaluion)
1794 – Bilgini Belirleyen Nitelikler Üstüne Dersler (Einege Vorlesungen über die Bestimmung des Gelehrten)
1794-1795 – Bütün Bilim Öğretisinin Temelleri (Grundlage der gesamten Wissenschaftslehre)
1796-1797 – Bilim Öğretisinin İlkeleri Açısından Doğal Hukukun Temelleri (Grundlage des Natturrechts und Prinzipien der Wissenschaftslehre)
1798 – Bilim Öğretisinin İlkeleri Açısından Ahlak Öğretisi Sistemi (Das System der Sittenlehre Nach dem Prinzipien der Wissenschaftslehre)
1800 – Kapalı Ticaret Devleti (Der Geshlossene Handelstaat)
1800 – İnsanı Belirleyen Nitelikler (Die Bestimmung der Menschen)
1806 – Çağımızın Temel Karakteristikleri (Die Grundzüge des gegenwaertigen Zeitalters)
1806 – Bilginliğin Doğası ve Kendini Açığa Vuruşu Üstüne ( Uber des Wesen des Gelebrten, und seine erscheinungen im Gebiete der Freibeit)
1806 – Tanrısal Bir Hayat İçin Rehber (Die Anweisung zum seligen Leben, oder auch die Religionslebre)
1807-1808 – Alman Ulusuna Söylevler (Reden lahza die Deuthschen Nation)
1813 – Bilincin Olguları (Das System der Rechtslehre)